In een gesprek met een collega noemde ik de Europese Commissie pas “een wetgevingsfabriek". Zeker nu er verkiezingen aan komen, lijkt het wel of elke Europarlementariër nog snel zijn of haar voorstel wil afronden. Een van de nieuwste loten aan de stam is Financial Data Access verordening. Wat is FIDA? Wat betekent het voor (klanten van) verzekeraars?

Kort samengevat vormt FIDA, dat ook wel Open Finance wordt genoemd, een raamwerk voor het verplicht delen van data in de financiële sector. Denk aan data over verzekeringen, pensioenen, hypotheken, leningen en beleggingen. FIDA regelt de rechten én de plichten van alle betrokken partijen. Zowel van klanten en verzekeraars (datahouders), als van derden (datagebruikers).

Afsprakenstelsel

In FIDA staat samenwerking centraal. Om die samenwerking met veel verschillende partijen goed te laten verlopen, is een afsprakenstelsel van essentieel belang. Een simpel voorbeeld. Als jij online een product bestelt en betaalt, zit daar een wereld aan afspraken achter. Je staat daar helemaal niet bij stil, maar door dat zogenoemde afsprakenstelsel wordt uiteindelijk jouw bestelling thuisbezorgd.

Betalen met je bankpas

Wij delen met andere woorden al heel veel data. Vaak zelfs zonder dat we er erg in hebben. Tegelijkertijd hebben we er baat bij dat die data worden gedeeld. Denk maar aan het betalen met je bankpas of mobiele telefoon voor het openbaar vervoer. Wellicht heb je een derde partij, bijvoorbeeld een startup, toegang gegeven tot jouw betaalrekening. Zo'n derde partij kan dan namens jou een betaling doen. Een afsprakenstelsel maakt het mogelijk om, ongeacht welke verzekeraar of derde partij het betreft, op eenzelfde en gecontroleerde manier data te delen.

Klant bepaalt

FIDA regelt dat datadeling alleen kan en mag als de klant daarmee nadrukkelijk heeft ingestemd. De klant houdt dus de zeggenschap over zijn of haar data en bepaalt wie voor welk doel wat met deze data mag doen. Dat gaat verder dan het containerbegrip ‘klantbelang centraal stellen', omdat het altijd ten dienste van de klant moet zijn.
Verzekeraars moeten, om hun klanten te helpen, een digitaal overzicht (permission dashboard) ontwikkelen. Volgens FIDA is zo'n dashboard essentieel voor de klant en daarom mag de verzekeraars het niet wegstoppen op de website of in een app. Sterker nog, ook consumentenorganisaties moeten nadrukkelijk worden betrokken bij het maken van afspraken en een eventueel dashboard.

Gemengde gevoelens

Bij het Verbond van Verzekeraars merk ik dat het FIDA-voorstel tot gemengde gevoelens leidt. Er zijn verzekeraars die op de stoel van de klant gaan zitten. Anderen uiten hun twijfels of FIDA wel een succes gaat worden. Laat de klant dat zelf bepalen, denk ik dan. Ook zijn er partijen die data delen als zeer complex of als een IT-ding zien. Ik denk dat FIDA vooral complex kan worden als de neuzen niet allemaal dezelfde kant op staan.

Open mind

Soms hoor ik dat er allerlei standaarden klaarliggen. Mooi, denk ik dan, maar waarom hebben we die dan niet jaren geleden al in een afsprakenstelsel neergelegd? Uiteraard kijken we naar die bestaande structuren. Zoals we ook kijken naar afsprakenstelsels in andere sectoren waar de klant al effectieve zeggenschap heeft. En we moeten zeker ook kijken naar het buitenland waar voor data delen in het VK zelfs een nieuw implementatie-instituut is opgericht. Het wiel niet opnieuw uitvinden, vraagt om een open mind. En om samenwerking met andere sectoren en derden, zoals de FIDA Financial Information Service Providers (FISP).

Proactieve houding Verbond

Het Verbond van Verzekeraars ziet het strategische belang van FIDA voor de sector. Niet voor niets hebben wij al in 2021 een verkenning naar Open Insurance laten uitvoeren. Wij zien naast goede zaken voor de klant, ook kansen voor de sector om de klant nog beter te kunnen bedienen met nieuwe datagedreven producten en diensten. FIDA fungeert wat dat betreft als een impuls voor innovatie. Dat innoveren moeten verzekeraars vooral individueel doen. Er zullen daardoor nieuwe partnerships, distributievormen en verdienmodellen ontstaan. FIDA kan met andere woorden een flinke boost geven aan onder meer de embedded insurance dat dit moment nog onvoldoende tractie lijkt te krijgen in de Nederlandse markt.

Risico op uitsluiting

Maar, naast kansen zijn er uiteraard ook risico’s aan het delen van data. Het belangrijkste is het risico op financiële uitsluiting. FIDA lijkt daarvoor waarborgen in het raamwerk te introduceren. Goed nieuws, vinden wij. We moeten het vertrouwen van klanten in data delen immers vooral versterken.
Dan helpt het om regels te zien als een kans om je klant nog beter te bedienen in plaats van het te beschouwen als een moetje dat uit Brussel komt. Bovendien is FIDA dichterbij dan we denken. De verwachting is dat het er al in Q1 2025 kan zijn en dat betekent dat verzekeraars niet achterover kunnen leunen. Sterker nog, we hebben slechts 18 maanden de tijd om een afsprakenstelsel neer te zetten. Daarom zijn we alvast gestart. De eerste klap is een daalder waard.

Harold Mahadew is Senior Beleidsadviseur Distributie & Verkoop bij het Verbond van Verzekeraars. Hij vindt dat er nog veel meer is te vertellen over data delen. Bijvoorbeeld over de Data Act waar verzekeraars toegang tot IoT-data kunnen krijgen. Houd daarom onze website en onze blogpagina in de gaten. Wordt vervolgd!